لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

در طبیعت احتمال آلودگی گیاهان به بیمارگرهای مختلف در یک زمان امکان پذیر است. در اکثر موارد آلودگی مخلوط ویروس و قارچ منجر به افزایش حساسیت گیاه می شود. در پژوهش حاضر برهمکنش ویروس موزاییک شلغم (turnip mosaic virus, TuMV) یا موزاییک کلم گل (cauliflower mosaic virus, CaMV) با قارچ عامل بیماری ساق سیاه کلزا در رقم طلائیه کلزا بررسی شد. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد و برای مایه زنی ویروس به گیاهان، از برگ های شلغم آلوده به ویروس و به روش مکانیکی و برای مایه زنی قارچ به گیاهان از قرص قارچ عامل بیماری استفاده گردید. در بررسی این برهمکنش ها، علاوه بر شاخص های شدت علائم بیماری، واکنش های دفاعی آنزیمی (کاتالاز و گایاکول پراکسیداز) و غیر آنزیمی (کاروتنوئیدها و فلاونوئیدها) گیاه نیز سنجیده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که شدت علائم ناشی از قارچ عامل بیماری در آلودگی اولیه با ویروس موزاییک شلغم افزایش معنی داری داشت، اما در آلودگی اولیه با ویروس موزاییک کلم گل تغییر معنی داری مشاهده نشد. محتوی کلروفیل، کاروتنوئیدها و فلاونوئیدها در تیمارهای آلوده به بیمارگرهای مورد مطالعه نسبت به تیمار شاهد کاهش معنی-داری و محتوی آنزیم کاتالاز و گایاکول پراکسیداز در تیمارها ی آلوده به بیمارگرهای مورد مطالعه نسبت به تیمار شاهد افزایش معنی داری را نشان دادند. با توجه به اثر هم افزایی قارچ عامل بیماری ساق سیاه کلزا و ویروس موزائیک شلغم در آلودگی مخلوط و گزارش وقوع هر دو عامل بیماری از مناطق زیر کشت کلزا در ایران توصیه می شود رقم هایی برای کشت انتخاب شوند که نسبت به هر دو بیمارگر مقاوم باشند.

ویروس موزاییک چغندر (Beet mosaic virus, BtMV)، تنها پوتی ویروس آلوده کننده چغندرقند بوده و امروزه در سراسر چغندرکاری های جهان پراکنش دارد. در مطالعه حاضر ژنوم کامل جدایه ای از این ویروس (Ir-VRU) با استفاده از آغازگرهای دژنره عمومی پوتی ویروس ها، آغازگرهای اختصاصی طراحی شده و همچنین روش 5'-RACE برای اولین بار در ایران توالی یابی شد. ژنوم کامل جدایه ایرانی BtMV، بدون در نظر گرفتن دنباله poly-A، 9591 باز طول داشته، و بخش های 5'-UTR و 3'-UTR به ترتیب 165 و 168 باز می باشند. موتیف های معمول، چارچوب ژنی پلی پروتئین و PIPO در این جدایه شناسایی گردید. کد شدن پلی پروتئینی به طول 3086 آمینواسید و نه جایگاه برش در این پلی پروتئین پیش بینی گردید. بربررسی ها بر روی پنج جدایه مختلف BtMV نشان داد که جدایه ایرانی یکسانی زیادی به دو جدایه آلمانی و چینی داشته و از طرف دیگر بیشترین تفاوت را با جدایه آمریکایی نشان می دهد. تحلیل تبارزائی نیز جدایه Ir-VRU را به عنوان یک عضو از سوپر گروه BCMV نشان می دهد.

به منظور بررسی وضعیت ویروس های مهم متعلق به جنس نپوویروس از تاکستان های استان زنجان، نمونه برداری در سال های زراعی 95-94 به صورت انتخابی از گیاهان دارای نشانه های مشکوک به بیماری های ویروسی انجام و درمجموع 168 نمونه ی گیاهی دارای نشانه و بدون نشانه گرد آوری شد. استخراج آر. ان. ای کل از بافت های برگی و آوندی 57 نمونه بر اساس نشانه ها و مناطق نمونه برداری شده انجام گرفت و cDNA آن ها ساخته شد و سپس، آزمون پی سی آر توسط آغازگرهای اختصاصی برای تکثیر (افزونش) بخشی از ژنگان (ژنوم) نپوویروس های موزاییک آرابیس (Arabis mosaic virus, ArMV)، بدشکلی انگور (Grapevine deformation virus, GDeV)، برگ بادبزنی انگور (Grapevine fanleaf virus, GFLV) و لکه ی حلقوی گوجه-فرنگی (Tomato ring spot virus, ToRSV) انجام گرفت. نتایج واکنش زنجیره ای پلمیراز گویای تکثیر قطعه های مورد انتظار از ویروس های ArMV، GDeV، GFLV و ToRSV به ترتیب از 7/15، 7/15، 5/10 و 14 درصد نمونه ها بود. پس از تعیین توالی، همردیف سازی ترادف نوکئوتیدی قطعه های تکثیرشده با دیگر توالی های موجود در بانک ژن و تحلیل تبارزائی توسط برنامه ی MEGA6، با روش Neighbor-Joining انجام شد. بررسی رابطه های تبارزائی بر اساس توالی های نوکلئوتیدی نشان داد، جدایه-های ردیابی شده در این تحقیق با جدایه هایی از کشورهای مختلف هم گروه اند که در بیشتر موارد ارتباط جغرافیایی بین جدایه های ردیابی شده و دیگر جدایه ها را نشان می دهد. این نخستین تحقیق جامع بر اساس داده های مولکولی از نپوویروس-های مهم انگور در استان زنجان و نخستین گزارش ویروس بدشکلی انگور از این منطقه است.